ԱՄՆ ռազմական պաշտոնյաները Թրամփի հրահանգով մշակում են «Ոսկե գմբեթ» համակարգը. CNN
ԱՄՆ ռազմական պաշտոնյաները փորձում են մշակել «Ոսկե գմբեթ» պաշտպանական համակարգ, որը կարող է պաշտպանել երկիրը հեռահար հրթիռային հարվածներից, և Սպիտակ տունը հայտարարել է, որ ծախսեր չի խնայի Պենտագոնում նախագահ Դոնալդ Թրամփի գլխավոր առաջնահերթություններից մեկը կատարելու համար, հայտնում է CNN-ը՝ վկայակոչելով աղբյուրներին։
«Ոսկե գմբեթը» Թրամփի վարչակազմի փորձն է՝ վերաբրենդավորելու անորոշ պլանները՝ կառուցելու հակահրթիռային պաշտպանության համակարգ, որը նման է Իսրայելի «Երկաթե գմբեթին»:
Թրամփի վարչակազմը զինվորական պաշտոնյաներին հրամայել է ապահովել, որ Ոսկե գմբեթի ապագա ֆինանսավորումն արտացոլվի 2026-30 թվականների բյուջեի նոր նախահաշիվներում, սակայն ինքնին համակարգը մնում է անորոշ, բացառությամբ անունի, ասում են աղբյուրները:
«Ոսկե գմբեթն իսկապես գաղափար է այս պահին», - ասաց նախագծի վերաբերյալ ներքին քննարկումներին ծանոթ աղբյուրը, հավելելով, որ հնարավոր է, որ տեխնոլոգիաներ կան, որոնք կարող են կիրառվել դրա վրա, եթե երբևէ մեծացվի, բայց առայժմ քննարկումները զուտ կոնցեպտուալ են:
Դա գործնականում անհնար է դարձնում ապագա ծախսերի կանխատեսումը, ավելացրել է աղբյուրը, թեև շինարարությունն ու սպասարկումը հավանաբար միլիարդավոր դոլարներ կարժենա: Թրամփը բազմիցս պնդել է, որ Միացյալ Նահանգներին անհրաժեշտ է հակահրթիռային պաշտպանության ծրագիր, որը նման է Իսրայելի «Երկաթե գմբեթին», սակայն երկու համակարգերը տարբեր աստիճանի են:
«Իսրայելի «Երկաթե գմբեթ» հակահրթիռային պաշտպանության համակարգը ընտրողաբար պաշտպանում է բնակեցված տարածքները փոքր հեռահարության սպառնալիքներից մի երկրում, որը Նյու Ջերսիի չափ է: Թրամփը ցանկանում է ստեղծել տիեզերական հակահրթիռային պաշտպանության համակարգ, որը կարող է պաշտպանել ողջ Միացյալ Նահանգները առաջադեմ բալիստիկ և հիպերձայնային հրթիռներից.
«Նախ, Իսրայելը փոքր է», - ասում է աղբյուրը, որը ծանոթ է «Ոսկե գմբեթ» նախագծի շուրջ ընթացող ներքին քննարկումներին:
«Այսպիսով, 100%-ով հնարավոր է Իսրայելին տրամադրել այնպիսի իրեր, ինչպիսիք են ռադարները և շարժական և ֆիքսված կալանիչների համակցությունը: Ինչպե՞ս եք պատրաստվում դա անել Միացյալ Նահանգներում: Դուք չեք կարող դա անել միայն սահմաններին և առափնյա գծում, քանի որ միջմայրցամաքային բալիստիկ հրթիռները կարող են կրկին մտնել Կանզասի մթնոլորտ»,- հավելել է նա։
Այնուամենայնիվ, իր պաշտոնավարման առաջին շաբաթվա ընթացքում Թրամփը գործադիր հրաման արձակեց, որով պաշտպանության նախարար Փիթ Հեգսեթին հանձնարարեց մինչև մարտի 28-ը ներկայացնել հաջորդ սերնդի հակահրթիռային պաշտպանության համակարգի մշակման և տեղակայման ծրագիր: Այս շաբաթվա սկզբին Պենտագոնի բարձրաստիճան պաշտոնյան ասել էր, որ աշխատանքներն ընթանում են:
«Համապատասխան հայրենիքի պաշտպանության պահանջներին և նախագահ Թրամփի [գործադիր հրամանին]՝ մենք աշխատում ենք արդյունաբերական բազայի հետ և լուծում մատակարարման շղթայի խնդիրները՝ կապված Ոսկե գմբեթի ամրապնդման հետ», - այս շաբաթ ասաց Սթիվեն Մորանին, որը ներկայումս գործող պաշտպանության նախարարի ձեռքբերման և պահպանման հարցերով է:
Միևնույն ժամանակ, Պենտագոնի պաշտոնյաները վերափոխում են Պաշտպանության նախարարության 2026 թվականի բյուջեի առաջարկը՝ համապատասխանեցնելու Հեգսեթի առաջնահերթություններին, որոնք ուրվագծվել են անցյալ շաբաթ բարձրագույն ղեկավարներին ուղարկված հուշագրում և ներկայացնում են բանակի ռազմավարական նպատակների հիմնական փոփոխությունը, ասվում է CNN-ի կողմից ձեռք բերված պատճենի վրա:
Հուշագիրը մասնավորապես հանձնարարում է Պենտագոնի ղեկավարներին կենտրոնանալ ԱՄՆ-ի հակահրթիռային պաշտպանության ամրապնդման վրա՝ օգտագործելով Թրամփի «Ոսկե գմբեթը»:
«Ներկայումս մանրակրկիտ վերլուծական գործընթաց է ընթանում (բյուջեի) վերանայման համար»,- հավելել է Մորանին,- Սա ստանդարտ պրակտիկա է ցանկացած նոր վարչակազմի համար, որը ստանձնում է պաշտոնը»:
Բայց դեռ պարզ չէ, թե Պենտագոնը որքան գումար կպահանջի Թրամփի Ոսկե գմբեթի համար իր բյուջեի առաջարկում կամ ինչպես են պաշտոնյաները որոշելու, թե որքան ֆինանսավորում է անհրաժեշտ:
Պաշտոնաթող կոնտրադմիրալ Մարկ Մոնտգոմերին կարծում է, որ հակահրթիռային պաշտպանության համակարգը հնարավոր կլինի 7-10 տարի անց, բայց նույնիսկ այդ դեպքում այն կունենա լուրջ սահմանափակումներ և կկարողանա պաշտպանել միայն կարևոր դաշնային շենքերը և խոշոր քաղաքները:
«Ոսկե գմբեթը» Թրամփի վարչակազմի փորձն է՝ վերաբրենդավորելու անորոշ պլանները՝ կառուցելու հակահրթիռային պաշտպանության համակարգ, որը նման է Իսրայելի «Երկաթե գմբեթին»:
Թրամփի վարչակազմը զինվորական պաշտոնյաներին հրամայել է ապահովել, որ Ոսկե գմբեթի ապագա ֆինանսավորումն արտացոլվի 2026-30 թվականների բյուջեի նոր նախահաշիվներում, սակայն ինքնին համակարգը մնում է անորոշ, բացառությամբ անունի, ասում են աղբյուրները:
«Ոսկե գմբեթն իսկապես գաղափար է այս պահին», - ասաց նախագծի վերաբերյալ ներքին քննարկումներին ծանոթ աղբյուրը, հավելելով, որ հնարավոր է, որ տեխնոլոգիաներ կան, որոնք կարող են կիրառվել դրա վրա, եթե երբևէ մեծացվի, բայց առայժմ քննարկումները զուտ կոնցեպտուալ են:
Դա գործնականում անհնար է դարձնում ապագա ծախսերի կանխատեսումը, ավելացրել է աղբյուրը, թեև շինարարությունն ու սպասարկումը հավանաբար միլիարդավոր դոլարներ կարժենա: Թրամփը բազմիցս պնդել է, որ Միացյալ Նահանգներին անհրաժեշտ է հակահրթիռային պաշտպանության ծրագիր, որը նման է Իսրայելի «Երկաթե գմբեթին», սակայն երկու համակարգերը տարբեր աստիճանի են:
«Իսրայելի «Երկաթե գմբեթ» հակահրթիռային պաշտպանության համակարգը ընտրողաբար պաշտպանում է բնակեցված տարածքները փոքր հեռահարության սպառնալիքներից մի երկրում, որը Նյու Ջերսիի չափ է: Թրամփը ցանկանում է ստեղծել տիեզերական հակահրթիռային պաշտպանության համակարգ, որը կարող է պաշտպանել ողջ Միացյալ Նահանգները առաջադեմ բալիստիկ և հիպերձայնային հրթիռներից.
«Նախ, Իսրայելը փոքր է», - ասում է աղբյուրը, որը ծանոթ է «Ոսկե գմբեթ» նախագծի շուրջ ընթացող ներքին քննարկումներին:
«Այսպիսով, 100%-ով հնարավոր է Իսրայելին տրամադրել այնպիսի իրեր, ինչպիսիք են ռադարները և շարժական և ֆիքսված կալանիչների համակցությունը: Ինչպե՞ս եք պատրաստվում դա անել Միացյալ Նահանգներում: Դուք չեք կարող դա անել միայն սահմաններին և առափնյա գծում, քանի որ միջմայրցամաքային բալիստիկ հրթիռները կարող են կրկին մտնել Կանզասի մթնոլորտ»,- հավելել է նա։
Այնուամենայնիվ, իր պաշտոնավարման առաջին շաբաթվա ընթացքում Թրամփը գործադիր հրաման արձակեց, որով պաշտպանության նախարար Փիթ Հեգսեթին հանձնարարեց մինչև մարտի 28-ը ներկայացնել հաջորդ սերնդի հակահրթիռային պաշտպանության համակարգի մշակման և տեղակայման ծրագիր: Այս շաբաթվա սկզբին Պենտագոնի բարձրաստիճան պաշտոնյան ասել էր, որ աշխատանքներն ընթանում են:
«Համապատասխան հայրենիքի պաշտպանության պահանջներին և նախագահ Թրամփի [գործադիր հրամանին]՝ մենք աշխատում ենք արդյունաբերական բազայի հետ և լուծում մատակարարման շղթայի խնդիրները՝ կապված Ոսկե գմբեթի ամրապնդման հետ», - այս շաբաթ ասաց Սթիվեն Մորանին, որը ներկայումս գործող պաշտպանության նախարարի ձեռքբերման և պահպանման հարցերով է:
Միևնույն ժամանակ, Պենտագոնի պաշտոնյաները վերափոխում են Պաշտպանության նախարարության 2026 թվականի բյուջեի առաջարկը՝ համապատասխանեցնելու Հեգսեթի առաջնահերթություններին, որոնք ուրվագծվել են անցյալ շաբաթ բարձրագույն ղեկավարներին ուղարկված հուշագրում և ներկայացնում են բանակի ռազմավարական նպատակների հիմնական փոփոխությունը, ասվում է CNN-ի կողմից ձեռք բերված պատճենի վրա:
Հուշագիրը մասնավորապես հանձնարարում է Պենտագոնի ղեկավարներին կենտրոնանալ ԱՄՆ-ի հակահրթիռային պաշտպանության ամրապնդման վրա՝ օգտագործելով Թրամփի «Ոսկե գմբեթը»:
«Ներկայումս մանրակրկիտ վերլուծական գործընթաց է ընթանում (բյուջեի) վերանայման համար»,- հավելել է Մորանին,- Սա ստանդարտ պրակտիկա է ցանկացած նոր վարչակազմի համար, որը ստանձնում է պաշտոնը»:
Բայց դեռ պարզ չէ, թե Պենտագոնը որքան գումար կպահանջի Թրամփի Ոսկե գմբեթի համար իր բյուջեի առաջարկում կամ ինչպես են պաշտոնյաները որոշելու, թե որքան ֆինանսավորում է անհրաժեշտ:
Պաշտոնաթող կոնտրադմիրալ Մարկ Մոնտգոմերին կարծում է, որ հակահրթիռային պաշտպանության համակարգը հնարավոր կլինի 7-10 տարի անց, բայց նույնիսկ այդ դեպքում այն կունենա լուրջ սահմանափակումներ և կկարողանա պաշտպանել միայն կարևոր դաշնային շենքերը և խոշոր քաղաքները: