Հեծնելու ընտիր ձիերն ու սանձ կառավարելու հմտությունը․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Արցախյան նժույգ՝ Հադրութի, Հայկական լեռնաշխարհում ձիաբուծության, մեր ժամանակների ձիավարության հմտությունների, ձիարշավների մասին է էկո-լրագրող Նարինե Կիրակոսյանի այս ռեպորտաժը։ 

Ձիերի ընտելացումը մարդու կողմից սկսվել է մոտավորապես մ. թ. ա. 4 հազարամյակում, իսկ արդեն մ. թ. ա. 3000 թվականին ձին մարդու օգնությամբ տարածվեց աշխարհով մեկ։ Ընտելացած ձին երկար ժամանակ եղել է մարդու մշտական օգնականը երկրագործական ու փոխադրական աշխատանքներում և կարևոր դեր է խաղացել բանակում։ 

Օրինակ, Վանի, այսինքն Բիայնիլի-Արարատ-Ուրարտու հայկական պետության տիրակալները մարզական մրցույթները (հնարավոր է՝ նաև զորավարժանքները) վերածել էին համաժողովրդական տոնախմբությունների: Նրանք ոչ միայն կազմակերպել են նման միջոցառումներ, այլև կարգադրել են քարագիր արձանագրություններով «անմահացնել» դրանցում գրանցված բացառիկ նվաճումները: Նման գրանցում է Մենուա արքայի ձիու ցատկի մասին բնագիրը, որն իրավամբ համարվում է համաշխարհային ռեկորդի գրանցում է:
 
Ուշագրավ է, որ արձանագրությունը հայտնաբերվել է Վանի քարաժայռտերի և Վարագա լեռների միջև գտնվող հարթավայրում, որը դարեր շարունակ ձիարշավարան է եղել հայկական բանակի համար: Եվ այո, ձիաբուծության հնագույն կենտրոններից է նաև Հայկական լեռնաշխարհը, որտեղ հիմա էլ բուծում են արցախյան նժույգ լեռնագնաց ձիու տեսակը։