1307 դիտում
11:07 19-08-2022
Պառակտման գործոնները․ օխլոկրատիայի դեպքում կրճատվում է քաղաքական մշակույթի դաշտը․ «Առավոտ»
«Առավոտ» թերթի առաջնորդողը գրում է․ «Հոգեբանները պնդում են, որ ժամանակից կյանքը, իր բուռն, անսպասելի իրադարձություններով, անկանխատեսելի շրջադարձներով առաջացնում է երեք տեսակի ճգնաժամ՝ մարդիկ իրար չեն հասկանում, իրար չեն վստահում եւ, երրորդը՝ կորցրել են ապրելու իմաստը: Դա տեղի է ունենում ամբողջ աշխարհում, բայց հատկապես այն հասարակություններում, որոնք, Հայաստանի նման, վերապրում են հեղափոխություններ, աղետներ, պատերազմներ, այդ ամենն ավելի ցայտուն է արտահայտվում:
Շատ բնական է, որ այդ հանգամանքներում սրվում են մարդկանց պարանոյիկ հակումները, նրանք իրար կասկածում են թշնամական կամ դավաճանական հակումների մեջ եւ ամեն մի թփի տակ դավադրություններ են փնտրում:
Ճգնաժամի հիմնական արատներից մեկն այն է, ինչը ամերիկացի ընկերաբան Իրվինգ Հոֆմանն անվանում է «ստիգմատիզացիա»՝ առանց հասկանալու, առանց խորանալու պիտակ կպցնելը, երբ դիմացինի մեջ տեսնում ես ոչ թե մարդու, այլ նախեւառաջ՝ այս կամ այն էթնոսի, ցեղային, սեռական, կրոնական, քաղաքական կամ այլ խմբի ներկայացուցչի: Ընդ որում, այդ՝ «հակառակ խմբի» ներկայացուցիչը կարող է լինել մոտիկ ընկերդ կամ եղբայրդ: «Եղբայրներիս համար ես օտար եղա, եւ մորս որդիների համար՝ հյուր», – դարեր առաջ գրում էր բանաստեղծական ձիրք ունեցող թագավորներից մեկը:
Հայաստանի առանձնահատկությունն այն է, որ այստեղ չկան էթնոսի կամ կրոնի հետ կապված հակասություններ՝ տարբեր կրոնական համայնքներին պատկանելը կամ աթեիստ լինելը մեզ համար, որպես կանոն, խնդիր չէ: Այսպիսով, «արանքից դուրս են գալիս» այլ պետություններին կամ ազգերին պառակտող երկու հսկայական գործոնները: Մնում է՝ «քաղաքականը», օրինակ՝ նիկոլականության եւ հականիկոլականության վրա հիմնված պառակտումը:
Անձամբ ինձ նման հակասությունները լուրջ եւ խորքային չեն թվում: Պարզապես, ինչպես արդեն ասվեց, այսօր դժվարացել է մադկանց շփումը՝ նրանք իրար չեն լսում, չեն վստահում եւ փոխարենը գերադասում են «ստիգմատիզացիան», որին, անշուշտ, նպաստում է նաեւ սոցցանցային աշխարհն՝ իր «տեղեկատվական պատյաններով»: Այստեղ մեկ խմբի ներկայացուցիչները (ասենք, Հայաստանի ներկա եւ նախկին 4 ղեկավարներից մեկի երկրպագուները) իրար մեկնաբանում են, կիսում են ու «սրտիկում» միմյանց նյութերը ու միահամուռ հարձակվում երեք այլ խմբակների ներկայացուցիչների վրա, վերջիններից դուրս մղելով իրենց տարածքից: Այսպիսով, խմբերի ներսում ստեղծվում է «հոմոգեն» մի միջավայր: Տեղեկատվական պատյանը (bubble-ը) հենց դա է:
Դրան ավելանում է եւս մի գործոն՝ քաղաքական ռեժիմը: Օխլոկրատիայի դեպքում (ինչպես եւ տոտալիտարիզմի ժամանակ) խիստ կրճատվում է քաղաքական մշակույթի դաշտը, հասարակական ճնշման տակ վերանում են այն հարթակները, որտեղ հնարավոր է տարբեր խմբերի երկխոսությունը»:
Մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում։
Շատ բնական է, որ այդ հանգամանքներում սրվում են մարդկանց պարանոյիկ հակումները, նրանք իրար կասկածում են թշնամական կամ դավաճանական հակումների մեջ եւ ամեն մի թփի տակ դավադրություններ են փնտրում:
Ճգնաժամի հիմնական արատներից մեկն այն է, ինչը ամերիկացի ընկերաբան Իրվինգ Հոֆմանն անվանում է «ստիգմատիզացիա»՝ առանց հասկանալու, առանց խորանալու պիտակ կպցնելը, երբ դիմացինի մեջ տեսնում ես ոչ թե մարդու, այլ նախեւառաջ՝ այս կամ այն էթնոսի, ցեղային, սեռական, կրոնական, քաղաքական կամ այլ խմբի ներկայացուցչի: Ընդ որում, այդ՝ «հակառակ խմբի» ներկայացուցիչը կարող է լինել մոտիկ ընկերդ կամ եղբայրդ: «Եղբայրներիս համար ես օտար եղա, եւ մորս որդիների համար՝ հյուր», – դարեր առաջ գրում էր բանաստեղծական ձիրք ունեցող թագավորներից մեկը:
Հայաստանի առանձնահատկությունն այն է, որ այստեղ չկան էթնոսի կամ կրոնի հետ կապված հակասություններ՝ տարբեր կրոնական համայնքներին պատկանելը կամ աթեիստ լինելը մեզ համար, որպես կանոն, խնդիր չէ: Այսպիսով, «արանքից դուրս են գալիս» այլ պետություններին կամ ազգերին պառակտող երկու հսկայական գործոնները: Մնում է՝ «քաղաքականը», օրինակ՝ նիկոլականության եւ հականիկոլականության վրա հիմնված պառակտումը:
Անձամբ ինձ նման հակասությունները լուրջ եւ խորքային չեն թվում: Պարզապես, ինչպես արդեն ասվեց, այսօր դժվարացել է մադկանց շփումը՝ նրանք իրար չեն լսում, չեն վստահում եւ փոխարենը գերադասում են «ստիգմատիզացիան», որին, անշուշտ, նպաստում է նաեւ սոցցանցային աշխարհն՝ իր «տեղեկատվական պատյաններով»: Այստեղ մեկ խմբի ներկայացուցիչները (ասենք, Հայաստանի ներկա եւ նախկին 4 ղեկավարներից մեկի երկրպագուները) իրար մեկնաբանում են, կիսում են ու «սրտիկում» միմյանց նյութերը ու միահամուռ հարձակվում երեք այլ խմբակների ներկայացուցիչների վրա, վերջիններից դուրս մղելով իրենց տարածքից: Այսպիսով, խմբերի ներսում ստեղծվում է «հոմոգեն» մի միջավայր: Տեղեկատվական պատյանը (bubble-ը) հենց դա է:
Դրան ավելանում է եւս մի գործոն՝ քաղաքական ռեժիմը: Օխլոկրատիայի դեպքում (ինչպես եւ տոտալիտարիզմի ժամանակ) խիստ կրճատվում է քաղաքական մշակույթի դաշտը, հասարակական ճնշման տակ վերանում են այն հարթակները, որտեղ հնարավոր է տարբեր խմբերի երկխոսությունը»:
Մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում։
Նմանատիպ նյութեր
11251 դիտում
10:14 10-10-2020
1728 դիտում
11:36 19-11-2020
1449 դիտում
10:29 03-03-2022
Այս բաժնից
880 դիտում
08:28 14-12-2024
1246 դիտում
09:20 12-12-2024
1402 դիտում
09:10 12-12-2024
