Մամուլ

Չկա կոնցեպտ, բայց կա վախ, որը հետապնդում է հեղափոխական թիմին․ «Ժամանակ»

2075 դիտում article-date

10:15 25-07-2019

«Ժամանակ» թերթը գրում է. «Ամուլսարի հիմնախնդիրը շարունակում է խրված մնալ «հեղափոխական» կառավարության կոկորդում։ Ի սկզբանե կանխատեսելի էր, որ այս հարցում Փաշինյանի կառավարությունը բախվելու է չափազանց բարդ ու անլուծելի թվացող խնդիրների։ Մի կողմ թողնենք դրա հետ առնչվող առարկայական և փաստական նյութն ու փորձենք հարցը դիտարկել արժեքային տիրույթում, ինչը, մեր համոզմամբ, շատ ավելի կարևոր է։ Անգլիացի պատմագետ Ա. Թոյնբին իր մարտահրավեր – պատասխան հարացույցում առաջնային պլան է մղում այն հանգամանքը, որ հանրույթները մշտապես բախվում են տարատեսակ մարտահրավերների, և դրանց տրվող պատասխաններից է կախված տվյալ հանրույթի գոյության հետագա որակն ու ընդհանրապես շարունակականությունը։ Այսինքն՝ Ամուլսարի հիմնախնդիրը ամենևին էլ արտասովոր հայտնություն չէ, տվյալ մարտահրավերի գոյությունն արդեն իսկ օրինաչափ է ու տրամաբանական։ Բայց եթե մարտահրավերի գոյությունը տրամաբանական է, ապա դրա լուծման մեթոդաբանությունը առնվազն հասկանալի չէ, կամ իրականում ոչ մի մեթոդաբանություն էլ չկա, գոյություն չունի։ Խնդիրը բաղկացած է բազմաթիվ ենթախնդիրներից. որևէ կամայական խնդրի կարգավորման մեթոդաբանության համար անհրաժեշտ են հիմնարար կոնցեպտներ, իսկ դրանք էլ իրենց հերթին ի հայտ են գալիս դիսկուրսի և տեսակետների խմորման արդյունքում։ Բայց ինչպես տեսնում ենք, կառավարող թիմը ոչ միայն տեսակետ չունի, այլ նաև ընդհանրապես վախենում է տեսակետ ունենալու մտքից։ Մոտավորապես ստացվում է հետևյալ պատկերը. կա մարտահրավեր, չկա մեթոդաբանություն, չկա կոնցեպտ, չկա տեսակետ, բայց կա վախ, որը հետապնդում է հեղափոխական թիմին։ Այսինքն՝ ոչինչ չկա, միայն վախն ու մարտահրավերն են՝ դեմ դիմաց, լուռ ու անորոշ։ Իսկ ինչի՞ց է վախենում է «հեղափոխական» կառավարությունը։ Փորձենք հասկանալ։ Պետությունը, որպես համակարգ, նաև հետևանք է գոյաբանական հարցադրումների։ 16-րդ դարից սկսած՝ Արևմտյան Եվրոպայում սաղմնավորվող ազգային պետությունների առաջնային հարցադրումը հետևյալն էր. ինչպե՞ս կազմակերպել արդյունավետ կառավարում։ Ֆ. Բեկոնի, Թ. Հոբսի, Ջ. Լոկի և նրանց հաջորդող իմաստասերների քաղաքական փիլիսոփայությունը կառուցվում էր հենց այս հարցադրման շուրջ։ Հայկական միջավայրում արդյունավետ կառավարման հարցադրումը երբևէ դիսկուրսի առարկա չի դարձել։ Բնական է, որ Օսմանյան և Ռուսական տիրապետությունների ներքո իր գոյությունը մի կերպ քարշ տվող էթնոկրոնական հանրույթին համանման խնդիրները չէին կարող հետաքրքրել։ Այդ իսկ պատճառով մեր միջավայրում մշտապես գերակայող դիրքեր է զբաղեցրել «ինչպես գոյություն ունենալ» հարցադրումը։ Չխորանալով հիմնախնդրի պատմական և փիլիսոփայական շերտերի մեջ՝ նշենք, որ 2018 թ.–ի հեղափոխությունը հայ հանրույթին հնարավորություն է տվել փոխելու իր գոյության արժեքային ռելսերն ու տեղափոխվել մշակութային առավել բարձր միջավայր։ Այսինքն՝ պետականազուրկ էթնոկրոնական միավորից փոխակերպվել պետականաստեղծ քաղաքական ազգի, որն իր առջև արդյունավետ կառավարման հարկադրումներ է դնում»։ [b]Մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում։[/b]