4920 դիտում
18:49 05-06-2021
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վեճում նոր խաղացող կա. ria.ru
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տրանսպորտային միջանցքների ապաշրջափակումը հարցականի տակ է. սահմանին լարվածությունը չի նվազում: Երևանը հարևանին մեղադրում է ապօրինի ներխուժման համար: Բաքուն հավաստիացնում է, որ սահմանազատում է իրականացնում խորհրդային քարտեզների հիման վրա: Իրավիճակին միջամտել է Իրանը՝ ստեղծված իրավիճակն իր համար վտանգ համարելով: ria.ru-ն փորձել է պարզել, թե ինչով է հղի հերթական սրացումը:
«Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի եռակողմ հանձնաժողովը տարածաշրջանային կապերի ապաշրջափակման հարցով չի կարող շարունակել աշխատել նման պայմաններում: Երևանը կանի ամեն ինչ՝ սահմանին առկա խնդիրները խաղաղ և դիվանագիտական ճանապարհով լուծելու համար»,- ասել է Հայաստանի փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը:
ՀՀ Գեղարքունիքի մարզում Ադրբեջանի ԶՈՒ-ի կողմից վեց հայ զինծառայողների գերեվարումից հետո Նիկոլ Փաշինյանն օգնության համար դիմել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին՝ Ռուսաստանին, Ֆրանսիային և ԱՄՆ-ին: Այցելելով Կութ գյուղ` նա առաջարկել է կարգավորման ծրագիր. ադրբեջանցի և հայ զինվորականները պետք է միաժամանակ լքեն սահմանային գոտին: Վիճելի տարածքներում Փաշինյանը կցանկանա դիտորդներ տեղակայել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներից:
Մոսկվան ի գիտություն է առել այս առաջարկը, Ադրբեջանն անտեսել է այն, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն առայժմ լռում է: Բայց Իրանը, ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի հիմնական գործընկերներից մեկը, անսպասելիորեն խոսել է:
«Հայաստանի հետ սահմանը Թեհրանի համար կարմիր գիծ է: Բաքուն շարունակում է Հայաստանի հարավային սահմաններն ուժով գրավելու փորձերը: Մենք անհանգստացած ենք, որ դա կարող է կտրել մեզ Երևանից»,- ասել է Իրանի ԱԳՆ խոսնակ Սաիդ Ղաթիբզադեն:
Նոյեմբերին Լեռնային Ղարաբաղում եռակողմ հրադադարի մասին համաձայնագրի ստորագրումից ի վեր Իրանի իշխանությունները բարձրագոչ հայտարարություններ չեն արել: Չնայած, երբ պատերազմը շարունակվում էր, Թեհրանը պարբերաբար մեկնաբանում էր իրադարձությունների ընթացքը:
Իրանը սահմանակից է ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի հետ: Միևնույն ժամանակ, Թեհրանը աշխատանքային հարաբերություններ է պահպանում Անդրկովկասի բոլոր պետությունների հետ:Բաքվի հետ իրանցիները երկար տարիներ իրականացնում են «Հյուսիս-հարավ» նախագիծը, որը նախատեսում է երկաթուղիների կառուցում, որոնք կկապեն Իրանը, Ադրբեջանը և Ռուսաստանը: Մինչդեռ Երևանի հետ կա ակտիվ առևտուր, Իրանում մեծ հայկական սփյուռք կա:
Իրանցիները Հայաստանի հետ փոխգործակցությունը համարում են Ադրբեջանի և Թուրքիայի աճող բարեկամության հակակշիռ: Թեհրանի և Անկարայի միջև Մերձավոր Արևելքում իշխանության համար կա չհայտարարված մրցակցություն: Իննսունականների սկզբին երկրները մրցում էին նաև Հարավային Կովկասում ազդեցության համար: Սկսված սահմանազատումը Իրանին ստիպել է զգուշանալ:
«Հայ-ադրբեջանական սահմանի հարավային հատվածը մոտ է Իրանին: Եթե իրանա-հայկական սահմանը փակվի, տնտեսությունը կտուժի: Եթե սահմանազատումը ձախողվի, դա կարող է արգելափակել Թեհրանի մուտքը Հայաստան: Ուղղակի սպառնալիք կա տնտեսական շահերին: Անհրաժեշտ է բանակցություններ վարել Բաքվի հետ, բայց դա տարածաշրջանում Ադրբեջանի և Թուրքիայի ուժեղացման ճանաչում է: Իրանը դա չի ուզում: Այստեղից էլ գալիս են Հայաստանին սատարող հայտարարությունները», - բացատրել է փորձագետ Նուրլան Գասիմովը:
Հայ քաղաքագետ Արշալույս Մղդեսյանը համաձայն է, որ Զանգեզուրի միջանցքը չի բխում Իրանի շահերից: Բայց նա բերում է այլ փաստարկներ. «Ադրբեջանը կապված է Նախիջևանի հետ Իրանի տարածքով: Թեհրանը չի ցանկանում կորցնել տարանցիկ երկրի կարգավիճակը: Բացի այդ, նրանք վախենում են, որ Բաքուն և Անկարան կուժեղացնեն իրենց դիրքերը Սյունիքի մարզում: Իսկ Սյունիքը ելք է դեպի Վրաստան, ապա Եվրոպա»:
Մղդեսյանը կարծում է, որ Իրանը կաջակցի Հայաստանի` բոլոր տրանսպորտային ուղիները ապաշրջափակելու պահանջին, այլ ոչ թե միայն Սյունիքի մարզով: «Զանգեզուրի այսպես կոչված միջանցքն անշահավետ է Երևանի համար: Ընդհակառակը, դա կարող է էլ ավելի մեկուսացնել երկիրը: Փաստն այն է, որ Հայաստանի երկաթուղիները չեն հասնում Սյունիք: Սա նշանակում է, որ մենք չենք կարողանա այն օգտագործել»,- ասել է քաղաքագետը:
«Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի եռակողմ հանձնաժողովը տարածաշրջանային կապերի ապաշրջափակման հարցով չի կարող շարունակել աշխատել նման պայմաններում: Երևանը կանի ամեն ինչ՝ սահմանին առկա խնդիրները խաղաղ և դիվանագիտական ճանապարհով լուծելու համար»,- ասել է Հայաստանի փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը:
ՀՀ Գեղարքունիքի մարզում Ադրբեջանի ԶՈՒ-ի կողմից վեց հայ զինծառայողների գերեվարումից հետո Նիկոլ Փաշինյանն օգնության համար դիմել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին՝ Ռուսաստանին, Ֆրանսիային և ԱՄՆ-ին: Այցելելով Կութ գյուղ` նա առաջարկել է կարգավորման ծրագիր. ադրբեջանցի և հայ զինվորականները պետք է միաժամանակ լքեն սահմանային գոտին: Վիճելի տարածքներում Փաշինյանը կցանկանա դիտորդներ տեղակայել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներից:
Մոսկվան ի գիտություն է առել այս առաջարկը, Ադրբեջանն անտեսել է այն, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն առայժմ լռում է: Բայց Իրանը, ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի հիմնական գործընկերներից մեկը, անսպասելիորեն խոսել է:
«Հայաստանի հետ սահմանը Թեհրանի համար կարմիր գիծ է: Բաքուն շարունակում է Հայաստանի հարավային սահմաններն ուժով գրավելու փորձերը: Մենք անհանգստացած ենք, որ դա կարող է կտրել մեզ Երևանից»,- ասել է Իրանի ԱԳՆ խոսնակ Սաիդ Ղաթիբզադեն:
Նոյեմբերին Լեռնային Ղարաբաղում եռակողմ հրադադարի մասին համաձայնագրի ստորագրումից ի վեր Իրանի իշխանությունները բարձրագոչ հայտարարություններ չեն արել: Չնայած, երբ պատերազմը շարունակվում էր, Թեհրանը պարբերաբար մեկնաբանում էր իրադարձությունների ընթացքը:
Իրանը սահմանակից է ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի հետ: Միևնույն ժամանակ, Թեհրանը աշխատանքային հարաբերություններ է պահպանում Անդրկովկասի բոլոր պետությունների հետ:Բաքվի հետ իրանցիները երկար տարիներ իրականացնում են «Հյուսիս-հարավ» նախագիծը, որը նախատեսում է երկաթուղիների կառուցում, որոնք կկապեն Իրանը, Ադրբեջանը և Ռուսաստանը: Մինչդեռ Երևանի հետ կա ակտիվ առևտուր, Իրանում մեծ հայկական սփյուռք կա:
Իրանցիները Հայաստանի հետ փոխգործակցությունը համարում են Ադրբեջանի և Թուրքիայի աճող բարեկամության հակակշիռ: Թեհրանի և Անկարայի միջև Մերձավոր Արևելքում իշխանության համար կա չհայտարարված մրցակցություն: Իննսունականների սկզբին երկրները մրցում էին նաև Հարավային Կովկասում ազդեցության համար: Սկսված սահմանազատումը Իրանին ստիպել է զգուշանալ:
«Հայ-ադրբեջանական սահմանի հարավային հատվածը մոտ է Իրանին: Եթե իրանա-հայկական սահմանը փակվի, տնտեսությունը կտուժի: Եթե սահմանազատումը ձախողվի, դա կարող է արգելափակել Թեհրանի մուտքը Հայաստան: Ուղղակի սպառնալիք կա տնտեսական շահերին: Անհրաժեշտ է բանակցություններ վարել Բաքվի հետ, բայց դա տարածաշրջանում Ադրբեջանի և Թուրքիայի ուժեղացման ճանաչում է: Իրանը դա չի ուզում: Այստեղից էլ գալիս են Հայաստանին սատարող հայտարարությունները», - բացատրել է փորձագետ Նուրլան Գասիմովը:
Հայ քաղաքագետ Արշալույս Մղդեսյանը համաձայն է, որ Զանգեզուրի միջանցքը չի բխում Իրանի շահերից: Բայց նա բերում է այլ փաստարկներ. «Ադրբեջանը կապված է Նախիջևանի հետ Իրանի տարածքով: Թեհրանը չի ցանկանում կորցնել տարանցիկ երկրի կարգավիճակը: Բացի այդ, նրանք վախենում են, որ Բաքուն և Անկարան կուժեղացնեն իրենց դիրքերը Սյունիքի մարզում: Իսկ Սյունիքը ելք է դեպի Վրաստան, ապա Եվրոպա»:
Մղդեսյանը կարծում է, որ Իրանը կաջակցի Հայաստանի` բոլոր տրանսպորտային ուղիները ապաշրջափակելու պահանջին, այլ ոչ թե միայն Սյունիքի մարզով: «Զանգեզուրի այսպես կոչված միջանցքն անշահավետ է Երևանի համար: Ընդհակառակը, դա կարող է էլ ավելի մեկուսացնել երկիրը: Փաստն այն է, որ Հայաստանի երկաթուղիները չեն հասնում Սյունիք: Սա նշանակում է, որ մենք չենք կարողանա այն օգտագործել»,- ասել է քաղաքագետը:
Նմանատիպ նյութեր
2526 դիտում
10:52 29-11-2018
«Ժողովուրդ» օրաթերթը հաղթել է «Միկշին» ընկերության հետ դատական վեճում․ «Ժողովուրդ»
5060 դիտում
14:05 26-02-2021
Ալիևը չի բացառել Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագրի կնքումը. ria.ru
4357 դիտում
11:57 18-02-2019
Հայաստանը ցանկանում է գնել 12 միավոր Су-30СМ կործանիչ. Ria Novosti
Այս բաժնից
505 դիտում
16:27 05-11-2024
Գույքահարկն ու «կարմիր գծերը» թանկացրել են. թող այդ փողն ուղղեն տրանսպորտին եւ չթանկացնեն. Մարության
523 դիտում
16:10 05-11-2024
Մենք արել և անում ենք ամեն ինչ հայ-ադրբեջանական կարգավորման, խաղաղության պայմանագրի ստորագրման համար. Պուտին