Ախթալայի Ս․ Աստվածածին վանքի բակում տեղադրվեց Կյուրիկե թագավորի դստեր արձանագրությամբ՝ 1188 թ-ին վերագրվող խաչքարը. ՖՈՏՈՌԵՊՈՐՏԱԺ

Գուգարաց Թեմի առաջնորդ Տ․ Սեպուհ արք․Չուլջյանի օրհնությամբ, Ախթալայի Ս․ Աստվածածին վանքի բակում տեղադրվեց Կյուրիկե թագավորի դուստր՝ Մարիամ թագուհու արձանագրությամբ խաչքարը, որը թվագրվում է 1188 թվականին։ Խաչքարի վերադարձը վանքի տարածք շատ կարևոր մի իրադարձություն է, քանի որ խաչքարի ետևում պահպանվել է վերոնշյալ Մարիամ թագուհու արձանագրությունը, որ Ախթալայի Ս․ Աստվածածին վանքն ինքն է կառուցել՝ «ԵՍ ՄԱՐԻԱՄ՝ ԴՈԻՍՏՐ ԿԻԻՐԻԿԷԻ, ԿԱՆԳՆԵՑԻ ԶՊՂԸՆՁԱՀԱՆԱՑՍ ՀՈՂՀԱՏԻ ՍԲ ԱԾԱԾԻՆՍ։ ՈՐՔ ԵՐԿՐՊԱԳԷՔ՝ ԶՄԵԶ ՅԱՂԱՒԹՍ ՑԻՇԵՑԷՔ։ ԹՈԻՈԼԷ»։ Սա մի պարզ պատմական ճշմարտություն է, որը վկայում է Ս. Աստվածածին վանքի` հայերի կողմից կառուցված լինելու մասին: Թեմը իր խորին շնորհակալությունն է հայտնում ՀՀ Մշակույթի նախարար Արմեն Ամիրյանին, վանքի խաչքավոր Էդուարդ Շարմազանովին, ինչպես նաև Ախթալայի քաղաքապետ Հայկ Խաչիկյանին, ովքեր ջանացին, որ այդ ծրագիրը ի կատար ածվի։