Արմեն Աշոտյան. Ի՞նչ կարող է անել Հայաստանը, բայց չի անում

Հայաստանի գործող ռեժիմը սեփական ձախողումները և դավաճանությունը սքողելու համար հաճախ է ճամարտակում «աշխարհում իրավիճակ է փոխվել» թեզի շուրջ: Դնենք մի կողմ այն հանգամանքը, որ վերջին տասնամյակներում աշխարհը հա էլ փոխվել է, լարվել է, սրվել է, և Հայաստանը պարբերաբար հայտնվել է այդ փոփոխությունների ալիքի տակ: Սակայն ճշգրիտ արտաքին քաղաքականությունը մշտապես թույլ է տվել նվազեցնել դրանց ազդեցությունը Հայաստանի և Արցախի անվտանգության վրա և իրավիճակից դուրս գալ՝ առանց ճակատագրական կորուստների:

Այդպես էր 2008-ին ռուս-վրացական պատերազմի ժամանակ, այդպես էր 2012-13թթ.մեկնարկած սիրիական ճգնաժամի և դրա հետևանքների ժամանակ, այդպես էր 2014-ին Ղրիմի հարցի ժամանակ: Այո՛, Արևմուտք-Ռուսաստան ներկայիս բախումն աննախադեպ է, սակայն Փաշինյանի կողմից տարվող գիծը նույնպես աննախադեպ է այդ համատեքստում, որովհետև ոչ մի այլ երկիր ընթացող գեոպոլիտիկ հրդեհում կամովին չի ինքնահրկիզվում, ինչպես նիկոլական Հայաստանը:

Ավելին, անգամ սրված կոնֆլիկտը ՌԴ-ի և Արևմուտքի միջև բացում է նոր հնարավորություններ հայկական շահերից բխող օրակարգն առաջ մղելու համար: Հերթով թվարկենք կողմերի հիմնական փաստարկներն այդ գլոբալ հակամարտության մեջ և կհամոզվենք, որ ճիշտ աշխատանքի դեպքում ստեղծված իրավիճակը հայկական դիվանագիտության համար ուժեղ կռվաններ է պարունակում, որոնցից Փաշինյանը դիտավորյալ չի օգտվել և չի օգտվում:

Արևմուտք

1.Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունը պետք է վերականգնվի և հարգվի:

Ակնհայտ է, որ նման մոտեցումը պիտի օգտագործվեր Հայաստանի կողմից արևմտյան հարթակներում մեր սուվերեն տարածքներից ադրբեջանական օկուպացիայի տակ գտնվող 200 քկմ-ի և թշնամու զորքերի հետքաշման հարցը կոշտ կերպով բարձրացնելու համար:

2.Պարտադրված խաղաղությունը պիտի բացառվի ռուս–ուկրաինական պատերազմում: Այնինչ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների պարագայում նույն Արևմուտքը ջանք չի խնայում Ալիևի կողմից պարտադրվող պայմաններով «խաղաղության» պայմանագրին հասնելու համար, իսկ հայկական իշխանությունները հենց այդ նույն գծի ջատագովներն են:

3.Ուկրաինական ժողովրդավարությունն ագրեսիայի է ենթարկվում ռուսական բռնապետության կողմից, և դեմոկրատիան պետք է պաշտպանել: Այս թեզի պրոյեկտումը մեր տարածաշրջանի վրա առավել զավեշտալի է դարձնում վիճակը: Չէ՞ որ Նիկոլը և նրա դրսի տերերն առայսօր տոնում են իբր ժողովրդավարական Հայաստանը, սակայն բացառապես մեր ներքին քաղաքական տրամաբանության մեջ: Այնինչ ռեալ քաղաքականության մեջ Արևմուտքը մատը մատին չի խփել բռնապետական Ադրբեջանին պատժելու համար: Նիկոլի «ժողովրդավարությունը» ոչ միայն չկա, այլև ունի զրո նշանակություն հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտում:

Ռուսաստան

1.Մոսկվան ստիպված է եղել սկսել СВО-ն՝ հայրենակիցներին պաշտպանելու և իրենց ինքնորոշման իրավունքը երաշխավորելու համար: Դեռևս Ղրիմի հանրաքվեից սկսած ՌԴ-ն հետզհետե զարգացնում էր իր խոսույթը ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի թեզի շուրջ, իսկ 2022-ից այն դարձել է քաղաքական և լրատվական թրենդներից մեկը: Պուտինը, Լավրովը, Մեդվեդևը պարբերաբար բարձրացնում են Դոնեցկի, Լուգանսկի, Խերսոնի և Զապորոժիեի բնակիչների ինքնորոշման իրավունքի անքակտելիության մասին՝ հաճախ գրեթե բառացի օգտագործելով երկար տարիների ընթացքում Արցախի հարցով հայկական դիվանագիտության կողմից մշակված և բարձրաձայնված թեզերը: Այս ֆոնի վրա Նիկոլի թեթև, ավելի ճիշտ՝ դավաճան ձեռքով «Ղարաբաղը Ադրբեջան է» թեզը գրեթե անարգել շրջանառվում է ռուսական մեդիաներում: Ողջ հարգանքով հանդերձ՝ ո՞ւր էին Դոնեցկը, Լուգանսկը, Խերսոնն ու Զապորոժիեն, երբ Արցախի ժողովուրդը միջազգային իրավունքի համաձայն՝ ինքնորոշվել էր և պաշտպանում էր իր այդ իրավունքը:

2.Ուկրաինան աղավաղում է պատմությունը, խեղում է իրականությունը, կեղծիքներ է տարածում, և դրա դեմը պետք է առնել: Ադրբեջանը վաղուց է դարձրել պատմության աղավաղումը պետական քաղաքականություն, որի գագաթնակետն է Հայաստանն «Արևմտյան Ադրբեջան» ներկայացնելը: Հայկական դիվանագիտության ճիշտ աշխատանքի դեպքում կարելի էր նաև այս ուղղությամբ ամրապնդել հայկական դիրքերը Մոսկվայում, այնինչ արվում է ճիշտ հակառակը:

3.Ուկրաինան ոչնչացնում է մշակութային և հոգևոր հուշարձանները, հատկապես՝ Հայրենական Մեծ պատերազմին նվիրված կամ Ռուս Ուղղափառ եկեղեցուն պատկանող: Բառացի նույն բանն անում է Ադրբեջանն Արցախում՝ քանդելով Հայրենական Մեծ պատերազմի հերոսներին նվիրված հուշարձանները հայկական բնակավայրերում՝ ոչնչացնելով կամ ուծացնելով Հայ Առաքելական եկեղեցուն պատկանող հոգևոր կոթողները: Այս ֆոնին՝ զրո ջանք Երևանի կողմից՝ Մոսկվայում այս թեման բարձրացնելու ուղղությամբ: Ես փորձեցի թվարկել կողմերի հիմնական քարոզչական և հակաքարոզչական թեզերը, որոնք սկզբունքայնորեն կարող էին օգտագործվել Հայաստանի կողմից սեփական շահերը պաշտպանելու համար: Համաշխարհային գլոբալ ճգնաժամը ստեղծել էր նաև նոր հնարավորություններ, որոնցից հայկական գործող ռեժիմը դիտավորյալ և գիտակցված չի օգտվել և չի օգտվում: Ինչ վերաբերում է «հսկաներին», ապա նրանք կշարունակեն օգտվել Փաշինյանի անատամ և անպատիվ քաղաքականությունից՝ ելնելով սեփական շահերից և դրսևորելով կրկնակի ստանդարտներ Ուկրաինայի և հայ-ադրբեջանական հակամարտություններում: Բայց նրանցից նեղանալ պետք չէ.Նիկոլին վարչապետ հանդուրժող ժողովուրդը ոչ մեկին պռոշ անելու իրավունք չունի…

Արմեն Աշոտյան
ՀՀԿ փոխնախագահ
«Նուբարաշեն» ՔԿՀ

Սկզբնաղբյուրը՝ Aravot.am