Կա հնարավորություն չկատարելու Ստոկհոլմի արբիտրաժի որոշումը ՀԷՑ-ի մասին, եթե դա հակասում է հանրային կարգին․ Սրբուհի Գալյան
Արդարադատության նախարար Սրբուհի Գալյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում անդրադարձել է ՀԷՑ-ի շուրջ ընթացող արբիտրաժային գործընթացին՝ շեշտելով, որ միջազգային արբիտրաժները վեճերի լուծման ճանաչված մեխանիզմներ են, և Հայաստանն ունի պարտավորություններ, որոնք բխում են միջազգային կոնվենցիաներից և պայմանագրերից։
«Միջազգային արբիտրաժները վեճերի լուծման այլընտրանքային մեխանիզմներ են, որոնց դերը մեր իրավական համակարգում ընդգծված է, այսինքն՝ մենք ունենք պարտավորություն ստանձնած, այն դեպքում, երբ միացել ենք որոշակի կոնկրետ կոնվենցիաների, առաջնորդվել այդ կոնվենցիաներով և իհարկե կատարել միջազգային արբիտրաժային տրիբունալների որոշումները», – նշել է նախարարը։
Նա ասել է, որ կոնվենցիաները լինում են տարբեր՝ երկկողմ և բազմակողմ, և ՀԷՑ-ի հետ կապված վեճը կարգավորվում է հենց նման երկկողմ ներդրումային պայմանագրի շրջանակներում։
Նախարարի խոսքով՝ այդ գործընթացը նաև ամրագրված է Հայաստանի Հանրապետության ներպետական օրենսդրության շրջանակում։ Նա պարզաբանել է․ «կողմը իրավունք և լիարժեք հնարավորություն ունի դիմելու Հայաստանի Հանրապետության ներպետական դատարանի, որպեսզի դատարանը ճանաչի նախ արբիտրի որոշումը և հետո նոր դառնա դա պարտադիր կատարման ենթակա»։
Միաժամանակ, նա ընդգծել է, որ միջազգային և ներպետական օրենսդրությամբ նախատեսված է բացառություն՝ այն դեպքերի համար, երբ որոշումը հակասում է հանրային կարգին։ «Ես չեմ կարող ասել՝ դա կհակասի հանրային կարգին, թե ոչ, սակայն կարող եմ նշել, որ ժամանակավոր կառավարչի մուտքը ՀԷՑ հետապնդել է մեկ նպատակ՝ խուսափել հնարավոր ճգնաժամից, որը մեզ իրականում սպառնում էր», – նշել է Գալյանը։
Նախարարի խոսքով՝ Ստոկհոլմի արբիտրաժը չի արձանագրել այդ նպատակը, և դրա պատճառը գործի ընթացիկ փուլն է։ «Ստոկհոլմի արբիտրաժը չէր կարող որևէ նպատակ արձանագրել, որովհետև մենք այս փուլում գործ ունենք միայն նախնական ապահովման միջոցի կիրառման հետ և գործ չունենք վեճի, ըստ էության, քննության հետ», – եզրափակել է Արդարադատության նախարարը։
«Միջազգային արբիտրաժները վեճերի լուծման այլընտրանքային մեխանիզմներ են, որոնց դերը մեր իրավական համակարգում ընդգծված է, այսինքն՝ մենք ունենք պարտավորություն ստանձնած, այն դեպքում, երբ միացել ենք որոշակի կոնկրետ կոնվենցիաների, առաջնորդվել այդ կոնվենցիաներով և իհարկե կատարել միջազգային արբիտրաժային տրիբունալների որոշումները», – նշել է նախարարը։
Նա ասել է, որ կոնվենցիաները լինում են տարբեր՝ երկկողմ և բազմակողմ, և ՀԷՑ-ի հետ կապված վեճը կարգավորվում է հենց նման երկկողմ ներդրումային պայմանագրի շրջանակներում։
Նախարարի խոսքով՝ այդ գործընթացը նաև ամրագրված է Հայաստանի Հանրապետության ներպետական օրենսդրության շրջանակում։ Նա պարզաբանել է․ «կողմը իրավունք և լիարժեք հնարավորություն ունի դիմելու Հայաստանի Հանրապետության ներպետական դատարանի, որպեսզի դատարանը ճանաչի նախ արբիտրի որոշումը և հետո նոր դառնա դա պարտադիր կատարման ենթակա»։
Միաժամանակ, նա ընդգծել է, որ միջազգային և ներպետական օրենսդրությամբ նախատեսված է բացառություն՝ այն դեպքերի համար, երբ որոշումը հակասում է հանրային կարգին։ «Ես չեմ կարող ասել՝ դա կհակասի հանրային կարգին, թե ոչ, սակայն կարող եմ նշել, որ ժամանակավոր կառավարչի մուտքը ՀԷՑ հետապնդել է մեկ նպատակ՝ խուսափել հնարավոր ճգնաժամից, որը մեզ իրականում սպառնում էր», – նշել է Գալյանը։
Նախարարի խոսքով՝ Ստոկհոլմի արբիտրաժը չի արձանագրել այդ նպատակը, և դրա պատճառը գործի ընթացիկ փուլն է։ «Ստոկհոլմի արբիտրաժը չէր կարող որևէ նպատակ արձանագրել, որովհետև մենք այս փուլում գործ ունենք միայն նախնական ապահովման միջոցի կիրառման հետ և գործ չունենք վեճի, ըստ էության, քննության հետ», – եզրափակել է Արդարադատության նախարարը։