Նիկոլին հաջողվեց հասարակության զգալի մասին վարակել ատելության, ագրեսիայի բացիլով․ մեծ թափով ընթանում է ազգային ինքագիտակցության դեգրադացիա, կորցնում ենք ազգային ինքնության հիմքերը․ Արմեն Գևորգյան

Tert.am–ը ներկայացնում է ՀՀ նախկին փոխվարչապետ Արմեն Գևորգյանի հոդվածը, որում հեղինակը նշում է, որ իր պաշտոնավարման ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանին հաջողվեց հասարակության զգալի մասին վարակել ատելության, ագրեսիայի բացիլով։ Ըստ նրա՝ Հայաստանում մեծ թափով ընթանում է ազգային ինքագիտակցության դեգրադացիա, կորցնում ենք ազգային ինքնության հիմքերը։ Հոդվածը կարդացեք ստորև․

Մեկ ամսից ավելի լռություն եմ պահպանել, հետևում էի երկրում տեղի ունեցող իրադարձություններին։ Ոչ այն պատճառով, որ ասելիք չունեմ, այլ՝ որ խոսքն արդեն նշանակություն չունի։ Նշանակություն չունի ո´չ մեր տեղական քաղաքական գործիչների, ո՛չ էլ արտերկրյա գործիչների խոսքը։ Փաստացի արդեն նշանակություն չունի նաև մեր զինվորականների խոսքը։ Այսպիսով, մեր երկիրն ազատ անկման վիճակում է գտնվում։

Մեծ թափով ընթանում է ազգային ինքագիտակցության դեգրադացիա, մենք կորցնում ենք մեր ազգային ինքնության հիմքերը։ Նիկոլին իր պաշտոնավարման ընթացքում հաջողվեց հայ հասարակության, այդ թվում և՝ սփյուռքի զգալի մասին վարակել ատելության և ագրեսիայի բացիլով, նա շատերի մեջ է ներարկել  վրեժխնդրության զգացում, գործարկել է մեր ժողովրդի ինքնաոչնչացման անտեսանելի մի մեխանիզմ։ Այս վարակը սկսում է ոչնչացնել ազգի իմունային համակարգը, այն բթացնում է հայրենասիրության զգացումը և շատերին  վերածում է բացառապես շահախնդիր մարդկանց, որոնց համար հայրենիքն ամբողջականանում է սեփական տան պարսիպներից ներս, և որոնք մտածում են միայն ու միայն սեփական բարեկեցության մասին։

Այս վարակը սկսում է վտանգել անվտանգության զգացումը բոլորիս մեջ, շատերն առաջնորդվում են բացառապես անձնասիրական սկզբունքով։ Այդ մասին է վկայում արցախյան պարտված պատերազմի, հազարավոր զոհեր ունենալու և Սյունիքի իրավիճակի նկատմամբ շատերի լուռ անտարբերությունը։ Սրա վկայությունն է նաև այն, որ մեր հասարակության մեջ կան Փաշինյանի աջակիցներ, ովքեր անկաշկանդ և բարձաձայն հայտարարում են թե Շուշին և Արցախն Ադրբեջան են։ Նիկոլի վերջին՝ մարտիմեկյան հանրահավաքը հասարակության մեջ առկա նման լատենտ տրամադրությունների վկայությունն է։ Այդպիսի տրամադրույունները դարձել են ակնհայտ։ Մյուս կողմից, ես սա դրական եմ համարում մեր հասարակության հիվանդ լինելու ծավալները հասկանալու համար, քանի որ բուժելու համար անհրաժեշտ է ճշգրիտ ախտորոշում։ Ինձ հետ շատերը կարող են չհամաձայնել՝ ասելով, թե այդպիսիք փոքրամասնություն են, բայց իրենք կան, բազմանում են և շարունակում խժռել մեր ազգային իմունային համակարգը։

Վերջին տարիների քաղաքական իրադարձությունները հանգեցրին նրան, որ Նիկոլ Փաշինյանը իրենով արեց հասարակական որոշակի շերտ՝ մոտավորապես 25%-ի չափով (հիմնականում թերուս լյումպենների), ովքեր միշտ զգալու են պոպուլիստական քաղաքական ուժի պահանջարկ և ընտրելու են քաղաքականապես անպատասխանատու ուժերի։ Ընտրողների այս հատվածը, սեփական կրթական մակարդակից և տնտեսական վիճակից ելնելով, կարողանալու է եղանակ ստեղծել բոլոր ընտրություններում՝ ապահովելով լավագույն մեկնարկային պայմաններով անպատասխանատու քաղաքական խմբերին և ուժերին։ Հասարակության այս շերտն ապագաղափարական է, նրա քաղաքական վարքագծի վրա չի ներազդում որևէ գաղափարախոսություն, այն բավականին միասնական է  կոնկրետ սպասելիքների շուրջ և որպես կանոն աչքի է ընկնում ագրեսիվ ակտիվությամբ։

Մենք մեր մասին խոսում ենք՝ որպես քաղաքակիրթ, հին և իմաստուն ազգի։ 21-րդ դարում, այսպես կոչված ժողովրդավարական երկրում, բազմաթիվ պետական ծառայողներ, ենթարկվելով սպառնալիքների, մասնակցում են իշխանության հանրահավաքին։ Ի դեպ՝ սպառնալիքների, որոնք հնարավոր չէ իրագործել իրավաբանորեն։

Այստեղ արդեն հնարավոր չէ խոսել մարդկանց կրթվածության և գրագիտության, քաղաքացիական պատասխանատվության մասին, կարելի է խոսել միայն քաղքենիության, չգիտակցված վախերի, հարմարավետ կարգավիճակում լինելու ձգտման և սեփական թերարժեքության բարդույթի մասին։ Այս երևույթները տեղ են ունեցել  անկախության ողջ 30 տարիների ընթացքում, և այդպես չեզոք-ապատիկ ֆիզիոլոգիայից չվերածվեցին իշխանական ամենաթողության դեմ ագրեսիվ դիմադրության։

Բոլորին տանջում է իշխանությունների՝ դավաճան լինելու կասկածը, այս կասկածով ապրում են ոչ միայն հասարակ մահկանացուները, այլ նաև՝ իշխանության այն բազմաթիվ ներկայացուցիչները, ովքեր Նիկոլ Փաշինյանի կողմից միանձնյա կայացրած որոշումների վրա ազդեցություն չեն ունեցել, բայց կրում են դրա համար պատասխանատվություն, առնվազն՝ քաղաքական։ Չնայած «նախկինների» պաշտոնավարման տարիներին առկա բոլոր բացթողումներին և սխալներին, հնարավոր չէ նրանց վրա դակել դավաճանի պիտակը։ Իսկ հետհեղափոխական գործիչների և հեղափոխությունից հետո նրանց միացածների ճնշող մեծամասնությունը ցմահ արժանացել են այդ պիտակին։ Այն ջնջել այլևս հնարավոր չէ։ Անսահման ցինիզմը և սեփական կյանքի համար խոր վախի ու անվտանգության զգացումը Հայաստանում ձևավորել են դավաճանների մի նոր սեգմենտ՝ «երիտհուդաներ»։ Նրանք ուզում են իրենց կրած պարտություններին և նվաստացումներին որքան հնարավոր է՝ շատ մարդու մասնակից դարձնել, որպեսզի տարրալուծվեն իրենց նմանների միջավայրում։ Բայց վախը, որը պատել է այդ մարդկանց հոգիները, այլևս երբեք չի անհետանա։

Գործող ընդդիմության ֆորմատը չի բավարարում հանրության մի զգալի մասի պահանջները։ Այս փաստն օբյեկտիվ հիմքեր ունի, և ըստ շատերի՝ նոյեմբերյան խայտառակ կապիտուլիացիայից և դրա արդյունքում երկրում ստեղծված ճգնաժամից հետո ընդդիմությանն այդպես էլ չի հաջողվում հեռացնել իշխանությանը։

Ցավոք սրտի, ընդդիմությունն առաջնորդվում էր ոչ այնքան սեփական համոզմունքներով և Նիկոլին հեռացնելու ձգտմամբ, որքան՝ ներքին հաշվարկներով և փոխզիջումներով, այդ թվում՝ չցանկանալով իր վրա վերցնել Նիկոլի ստորագրած հայտարարության պատասխանատվությունը։ Եկեք ազնվորեն ընդունեք, որ գործընթացները պայմանավորված էին սկզբում  նոյեմբերի 9-ի կետերի  իրագործմամբ, այնուհետև գործընթացները չէին արագանում՝ հունվարի 11-ի մոսկովյան հանդիպմանը սպասելով, իսկ հետո սկսեց խանգարել եղանակը և այլն, և այլն։

Նիկոլը, լինելով իշխանություն, իրեն դրսևորում է որպես ընդդիմություն՝ ցինիկ և անպատասխանատու կերպով օգտագործելով իշխանական ողջ զինանոցը՝ այլակարծությունը ճնշելու նպատակով։ Ընդդիմությունն իրեն պահում է «կոռեկտ», կարծես՝ իշխանությունն իրենք են և պարտավոր են պահպանել քաղաքական բարեկրթության բոլոր նորմերը։ Ընդդիմությունը՝ ո´չ խորհրդարանական,  ո´չ «փողոցային», դեռ չի կարողանում մոբիլիզացնել հանրությանը ջախջախված իշխանության դեմ վճռական պայքարի համար։

Մանրամասներն՝ այստեղ

Լուսանկարը՝ Գագիկ Շամշյանի