«Եթե կորցնենք Արցախը, ապա մենք կշրջենք հայոց պատմության վերջին էջը...»․ Մոնթե Մելքոնյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
1991թ.-ին կեղծ անձնագրով Մոնթեն գալիս է Հայաստանի Հանրապետություն, որտեղ արդեն սկսվել էր հայ-ադրբեջանական զինված ընդհարումները։
Երևանում 7 ամիս աշխատում է Գիտությունների ակադեմիայում՝ գրելով և հրատարակելով «Հայաստանը եւ հարևանները» գիրքը։
Նույն թվականի սեպտեմբերին մեկնում է Արցախի Հանրապետություն։