ԲԱՑ ՆԱՄԱԿ Հայաստանի վարչապետ Կարէն Կարապետեանին

[b]Փարիզ, Յունուար 14-ին 2017 «Չկայ մարդ առանց արատների։ Մեզանից լաւագոյնը նա է, ով դրանցից քիչ ունի» Յորացիւս[/b] Յարգելի՛ պարոն Վարչապետ Ձեր վերջին ուղերձը՝ հասցէագրուած սփիռքահաութեան այն հատուածին, որ անտարբեր չէ Հայաստանի նկատմամբ՝ ճիշդ տեղ հասաւ։ Այդ հատուածը բաւական զգայուն է ու պատրաստ։ Իւրաքանչիւր սփիւռքահայի գիտակցութեան մէջ գամուած է այն միտքը, թէ Հայաստանը ամէն բանից վեր է, հուսկ բազմաթիւ արձագանգի վկան եղանք։ Այդ հանգամանքը ինձ մարձակութիւն է տալիս անկեղծ եւ անաչառ մտքերի փոխանակում ունենալ ձեզ հետ՝ յարգելով ու պահպանելով մեր դիրքերի տարբերութեան բոլոր անհրաժեշտ կանոնները, միաժամանակ քաջ գիտակցելով, որ մեր հայրենական մամուլի նախընտրած, պարսաւանքի հետ մէկտեղ հայհոյանքների առատօրէն գործածուող ձեւը՝ փաստերի եւ սիրոյ բացակայութան հետեւանք է։ Երիցս իրաւացի եմ գտնում, երբ նշում էք, թէ «Ժամանակն է, որ շրջուենք ու ասենք ինքներս մեզ` փոխել կարող ենք միայն մեր ուժով ու մեր խելքով»,-- մինչդեռ բացառուած չէ, որ ձեր նախորդները հռետորական ելոյթների կողքին, սփիւռքը տեսել են՝ միայն որպէս օժանդակ քսակ եւ ոչ աւելի։ Ձեր գնահատանքը՝ մի ամբողջութեան երկու մասնիկների նկատմամբ, իրաւացիօրէն ձեր յորդառատ գործնակապաշտութեան (pragmatisme) ապացոյցն է, որը միշտ չէ, որ վարակիչ է եւ ներկայ մեր բարձրաստիճան պաշտօնեաների մօտ։ Փորձէք աւելի մօտից զննել ձեզ շրջապատող գորձակիցներին եւ կը համոզուէք, իսկ մօտ 10 տարի տեւող ձեր երկու նախորդների գործունէութիւնը ոչ միայն որեւէ դրական հետք չթողեց, այլ, ընդհակառակը, բազմաթիւ բացասական երեւոյթների աղբիւր եղաւ: Պարո՛ն վարչապետ։ Այս գրութեան նպատակը ձեր անելիքները յիշեցնել ու դաս տալը չէ։ Քաւ լիցի։ Միայն թէ, ձեր նշած վերականգնումի համար կայուն ու հիմնաւոր արժէքների կարիք ունենալը ճշմարիտ իրականութիւն է։ Արդէն մի քանի տարի առաջ, երբ Տիգրան Սարգսեանը բարձրաձայն յայատարարեց, որ «Տգէտները տեղ չունեն կառավարութեան մէջ», բայց սերտօրէն գործակցեց նրանց հետ, որի արդիւնքում մեսրոպեան լեզուն հարստացաւ «Մոնիտորինգ, ակցիա, սպոնսորինգ, բրեդ, սուբսիդիա» եւ այլ շատ կարեւոր ու անհրաժեշտ բառապաշարով, որ նրա ունակութիւնների գագաթն էր եւ որոնցից ազատուելը դժուար պիտի լինի։ Յուսալով, որ այս արտայայտուած մտքերն ու տարակուսանքները ճիշտ հասցէի են ուղղուած, թոյլ տուէք ցանկանալ, որ մեր մտքերը լինեն զուգահեռ եւ ոչ հակադիր, ուստի դուք ունենաք այն քաղաքական կամքն ու նպատակը, որ համապատասխանում է ձեր կոչումին եւ պարտականութիւններին, որ կարողանաք մաքրել ու զտել ձեր գործունէութեան դաշտը բոլոր տեսակի ճահճահոտ սովորոյթներից, որ ժառանգած էք ձեր նախորդներից եւ որի համար երկար ճանապարհ պիտի անցնել։ Դարձեալ իրաւացի էք, եւ մեր բոլորիս ցանկթիւնն է համատեղ ուժերով «Արձանագրել արդիւնքներ տնտեսական, առաղջապահական եւ կրթական առանցքային ոլորտնրում»։ Բայց ձեզ պիտի թոյլատրե՞ն ստուերային սակաւապետերը (oligarchie) մաքրել տիրող կարգավիճակը։ Պիտի կարողանա՞ք բոլոր տեսակի ներմուծուող ապրանքների բաժնետէր դարձնել պետութեանը առնուազն 51 տոկոսով, փոխանակ բաւարարուելու կասկածելի հարկային վճառումներով, պիտի կարողանա՞ք արգիլել թուրքական անորակ ապրանքների ներխուժումը եւ փոխարէնը միեւնոյնը արտադրել մեզ մօտ։ Որպէս նմուշ-օրինակ, բազմաթիվ այլոց կողքին, մենք մեր ոխերիմ թշնամի հարեւանին տարեկան վաճառում ենք մի քանի հազար տոննա կաշի, որ ապրանքի վերածուելով (կոշիկ, գլխարկ, բաճկոն եւ այլն) վերադառնում է եւ ողողում մեր շուկան եւ խանութները։ Կազմակերպելով այդ եւ նման արտադրութիւններ եւ աշխատատեղեր ստեղծելով, պիտի հնարաւոր լինի աջակցել գործազրկութեան դեմ պայքարին եւ թերեւս նաեւ արտագաղթի վերացմանը։ Մեր համեստ կարծիքով՝ տնտեսութեան զարգացման լաւագոյն միջոցը արտադրութեան վերականգնումն է, բաժնետիրական սկզբունքներով, որի դէպքում գործող եւ մասնակից տարր կարող են լինել ինչպէս հայրենաբնակները, նոյնպէս եւ սփիւռքահայութիւնը՝ գիտակցելով, որ ներդրումները շահաւէտ են եւ ոչ միայն ուիրատուութիւն, փոխանակ այդ հնարաւորութիւնը թողնել մի քանի ճարպիկ «ժուլիկներ»-ին, որոնք նախկին գործարանները սեփականաշնորհել են մի քանի դոլարով ու վերածել արդիւնաբերական աւերակների։ Նորութիւն յայտնբերած չենք լինի, եթէ յիշեցնենք, որ նոյն պատկերն է տիրում ձեր նշած՝ առանցքային ոլորտներից առողջաբանական ոլորտում։ Հիւանդանոցների գրեթէ ամբողջութիւնը օտարուել է մասնաւորների օգտին, եւ համակարգը գործում է կամայականօրէն։ Ի՞նչ հոգ, քանի որ կառավարութեան անդամներն եւ նորելուկ հարուստները ոտք չեն դնում այն բուժման կետերում, այլ գնում են իրենց ճաշակին յարմար օտար երկրներում բուժուելու, իսկ համեստները սպասում են «պետպատուէրին», որ չթալանուեն հայ բժիշկապետերի կողմից։ Այս ոլորտը լուրջ փոփոխման կարիք ունի ընդհուպ, բոլոր նախկին պետական հիւանդանոցները եւ բուժկենտրոնները կառավարութեանը վերադարձնելու անհրաժեշտութեամբ։ Ի՞նչ վերաբերում է կրթութեանը, որ ազգային մշակոյթի հիմնական ատաղձն է, մեր բարոյական կորուստների ամենամեծ բաժինն է կազմում։ Այստեղ կարելի է դժբախտաբար ասել, որ հայ մշակոյթը անկախութեան քառորդ դարի ընթացքին յաջորդ եղեռնի զոհ դարձաւ, մեր իսկ միջոցներով եւ կատարեալ անտէրութեան հետեւանքով։ Մանրամասնութիւններին պիտի չանդրադառնամ, նախ որ դուք շատ լաւ ծանօթ էք նիւթին եւ այն շատ երկար կը լինի մէկ նամակի ծաւալի մեջ տեղաւորելու համար։ Ձեր կոչը, թէ՝ «միասին ստեղծենք այնպիսի հայրենիք, որ աշխարհում հպարտութեամբ մեզ հայ զգանք»,-- ճիշդ է ընտրուած, տրամաբանական է, ինչպէս ձեր այն յայատարարութիւնը՝ ձեր ընտանիքի կողմից Գիւմրիում ներդրումներ անելը։ Պարոն Կարէն Կարապետեան, թերեւս դուք այն նախախնամական անձն էք (homme providentiel), ինչպէս Սինգապուրի վարչապետը ժամանակին, որ փոխեց իր երկրի ճակատագիրը՝ կաշառակերութեամբ յագեցած մի երկիր դարձնելով երազելի, որտեղ անգործութիւն չկայ եւ արտագաղթելու միտքը բացակայ է։ Այդպիսի հայրենիք է մեզ հարկաւոր, եւ անձամբ ես վստահ եմ, որ ոչ միայն սփիւռքի, այլ նաեւ հայրենաբնակների կուռքը կը լինէք այդ գործին ընթացք տալով։ Ընդունէք, յարգարժան պարոն Վարչապետ, լաւագոյն եւ անկեղծ զգացումներիս հաւաստիքը եւ թոյլ տուէք ցանկանալ հաստատուն քաղաքական կամք ու նպատակ եւ բարի երթ ձեր ձեռնարկած դժուարին առաքելութեան իրագործման ճանապարհին։ [b]Ռուբէն Յովակիմեան Ճարտարագէտ Փարիզ Ֆրանսա [email protected][/b] [b][i][u]Յ.Գ.- յաւելում[/u][/i][/b] Շարունակելով վերը արտայայտած մտքերը կուզեմ աւելացնել վստահօրէն, որ ի սփիւռս աշխարհի, ներառեալ հարենի հողի վրայ կը գտնուեն մեկ միլիոնի հասնող հայեր, որանք կը ցանկանան ոչ թէ նուէր, այլ ներդրումներ անել հայրենի հողում շահաւէտ սկսբունքով 1 000-100 000 եւ աւելի դոլարի պայմանական չափով։ Միջին հաշուով այդ ենթադրեալ թիւը կարող է տատանուել մէկից մինչ յիսուն միլիարդ հսկայական մի գումարի որով հնարաւոր պիտի լինի երկրի արդիւնաբերութիւնը ոտքի կանգնեցնել։ Սա տեսական մի ներոյժ է որ շատ մօտ է իրականութեան, միայն թէ պէտք է պետական ապահովագրութիւն ունենալ։ Եւ յաջողութեան պարագային ինչո՞ւ միայն հայ եւ ոչ օտար ներդնողներին հրապուրել, քանի որ այդ ձեւով են կեանքի կոչուել Պանամայի եւ Սուէզի ջրանցքները, Տրանսսիբերիեան եւ Լոնդոն-Բադադ երկաթուղիները եւ բազմաթիւ այլ կառոյցներ։ Երբ շահաբերութիւնը ապահովուած է ցանկացողները բազում են։ [b]Ռ.Յ.[/b]